De driekleur en Oranje

De Nederlandse vlag is het symbool van de eenheid en de onafhankelijkheid van het Koninkrijk der Nederlanden. Bij de Nederlandse vlag gaat het om traditie, wellevendheid en etiquette. Met symbolen van de staat ga je eerbiedig, fatsoenlijk en netjes om.

De oudste versie van onze huidige vlag ontstond in 1572. Willem van Oranje werd toen stadhouder van Holland en Zeeland. Deze vlag was ook meteen uniek, het was namelijk de eerste vlag ter wereld met drie evenwijdige banen.

De kleuren oranje-wit-blauw en niet zoals nu rood-wit-blauw. Wit en blauw vertegenwoordigen de “huiskleuren” van het Prinsdom Oranje in Frankrijk. De Oranjebaan werd toegevoegd als persoonlijk eerbetoon aan Willem I. Overigens is het geen toeval dat de kleur en het Franse Prinsdom dezelfde naam dragen; de Romeinen noemden de lei uit die steek zo en die was oranje van kleur. Zowel de kleur als het Prinsdom zijn dus naar die klei genoemd.

In de eerste periode van het ontstaan van de oranje-wit-blauwe vlag, ook wel Prinsenvlag genoemd, was de volgorde van de kleuren vaak nog willekeurig en werden vaak veelvouden van drie banen gebruikt. In 1579 – bij de Unie van Utrecht- werd de Prinsenvlag de vlag voor alle Zeven Provinciën. Twintig jaar later werd de volgorde van de kleuren vastgelegd en kreeg de vlag de vorm zoals we het vandaag de dag kennen. Echter, met een verschil; namelijk een oranje baan in plaats van de rode baan van nu.

Herkomst
Die verandering was het gevolg van wat je een klassiek staaltje van Hollandse nuchterheid zou kunnen noemen. Op zee bleek namelijk dat het contrast van de drie kleuren niet groot genoeg was. Hierdoor kon er verwarring ontstaan over de herkomst van het schip. Oranje bleek als kleur niet handig in het gebruik, maar waarschijnlijk speelt de kwaliteit van de gebruikte kleurstoffen in die tijd ook een rol. Rond 1630 heeft de toenmalige Republiek de Nederlanden het oranje vervangen door rood. In de jaren dertig van de vorige eeuw heeft koningin Wilhelmina dat bij Koninklijk Besluit nog eens vastgelegd als “karmozijnrood, wit en kobaltblauw”. Oranje is als wimpel bij de vlag overgebleven en is nog steeds een eerbetoon aan de Oranjes. De kleur staat met zijn vrolijke uitstraling symbool voor de verbondenheid die alle inwoners van Nederland voelen, ongeacht hun onderlinge verscheidenheid. Dat deed het al in 1572 en dat doet het nu nog steeds. Al bijna een half millennium lang.