Spellen spelen in de Tweede Wereldoorlog

Een unieke tentoonstelling uit de collectie van Gejus van Diggele in het historisch museum van Hazerswoude-Dorp, te zien vanaf dinsdag 6 mei

Spelletjes spelen is van alle tijden. Ook in de oorlogsjaren werden er spelletjes gespeeld. Door
burgers maar ook door militairen, krijgsgevangenen en onderduikers. Voor ontspanning,
tijdverdrijf en om de ellende even te kunnen vergeten.

De oorlog was rond 1940 populair, het gesprek van de dag. Fabrikanten haakten daar op in, door spellen en puzzels te maken die de oorlog tot onderwerp hadden.

‘Panzerkampfwagen vor!’ (Pantserwagen vooraan!) brengt de echte oorlog op tafel. Duitsland, circa 1940 (Bron afbeelding Gejus van Diggele)

Wie in de oorlog geen spel bezat, zoals gevangenen en onderduikers, ging vaak zelf een spel maken, van materialen die voorhanden waren, bijvoorbeeld lege sigarettendoosjes of lapjes stof.

‘Trap the Jap in Tokyo’ (Lok de Jappen in een hinderlaag in Tokio). Amerikaans geduldspelletje. 1942 (Bron afbeelding Gejus van Diggele)

Naast deze mooie tentoonstelling is in het museum ook een opname te zien van een interview met Gejus van Diggele over het ontstaan van zijn mooie collectie spellen uit de Tweede Wereldoorlog.

‘Onderduik Spel’ om na de bevrijding de ellende van de oorlog nog eens vrolijk te herbeleven. 1946 (Bron afbeelding Gejus van Diggele)

De tentoonstelling is te zien vanaf dinsdag 6 mei 2025

Adres:
Historisch Museum Hazerswoude
Dorpsstraat 66
2391 BK Hazerswoude-Dorp

Openingstijden:
Elke dinsdag van 8.00-12 uur en zaterdag van 13.00-16.30 uur.
Op aanvraag is het museum ook op andere dagen en uren te bezichtigen. Wil je langskomen met bijvoorbeeld de schoolklas of voor een bedrijfsuitje? Mail dan naar conservator@museumhazerswoude.nl

Gejus van Diggele, liefhebber van spelletjes en verzamelaar van spellen kwam in 1992 in het bezit van een paar Duitse spellen uit de Tweede Wereldoorlog. Op zoek naar meer informatie ontdekte Gejus dat er in de oorlogsjaren veel spellen zijn gemaakt en kwam hij er achter dat die spellen veel over de oorlogsjaren vertellen.

In 1993 publiceerde hij zijn eerste artikel over spellen in de Tweede Wereldoorlog, waarna hij door het toenmalige Goudse Verzetsmuseum werd gevraagd om er een tentoonstelling over te maken. De pers besteedde er veel aandacht aan. Zelfs de Amerikaanse TV zender CNN kwam een reportage maken. Gejus schreef artikelen, gaf lezingen en gastcolleges in Europa en Amerika. Hij verzorgde en werkte mee aan 34 museale tentoonstellingen in 8 Europese landen. Nu ontwikkelt hij een online expositie van alle verzamelde spellen die iedereen kan bezoeken. Inmiddels heeft hij heeft zo’n 5.000 WO2 gerelateerde spellen en puzzels uit meer dan 45 landen in zijn database, waarvan bijna 3.300 uit zijn eigen collectie. Exposeren in musea doet Gejus niet meer, maar voor het Historisch Museum in zijn woonplaats Hazerswoude maakt hij graag een uitzondering.

Bron: De Hazelier, Stichting Historisch Museum Hazerswoude